Tarihte Rufus

         RUFUS

           “Hastanıza sorun, hastalığını size söyleyecektir.”
                                                              Efesli Rufus

İS I. yüzyılda Efes’te doğmuştur ve II. yüzyılda yine aynı kentte ölmüştür. Roma imparatorluğu'nun Galen’den sonra en önemli hekimi sayılır. Gözün bölümleri için geliştirdiği terminoloji günümüzde hala kullanılmaktadır. Kesin doğum ve ölüm yılları belli olmamakla birlikte Trajan döneminde (İS 98-117) hayatta olduğu bilinir. Tıp eğitimini Efes ve İskenderiye kentlerinde almıştır.
Rufus'un yapıtları arasında, İnsan vücudunun kısımlarının adları, İnsan vücudunun anatomisi, nabız, böbrek ve mesane hastalıkları hakkında yazdığı kitaplar önemli yer tutar. Rufus, kalp, onun yapısı, kalp duvarı (septum), gevşeme ve kasılma hareketlerini incelemiş ve kalbin kasılması sırasında alt ucunun göğüs duvarına temas ettiğini belirtmiştir. Patoloji alanında ise, Rufus daha çok deri hastalıklarıyla ilgilenmiş, bunlar arasında lepra ve uyuzun ayrıntılı tanımını vermiştir.

Ayrıca, onun mesane taşlarının tedavisi için ameliyatı önermesi ilginçtir; çünkü, yukarıda da belirtilmiş olduğu gibi, eski hekimler cerrahî müdahalelere pek itibar etmemişlerdir. Yazılarından anlaşıldığına göre Rufus, hem pratik uygulama yapan bir hekim, hem de bir hocadır. Eserlerinde her bir hastalığın varyasyonlarını büyük bir özenle göstermiştir. Detaylı bir şekilde tedavileri de anlatmıştır. Gerçek doğru ve mutlak olduğunu düşündüğü yönteme sadık kalmıştır. Rufus maymunlar ve domuzlar üzerinde anatomik çalışmalar yapmıştır. Rufus’un en kayda değer gözlemi nabız ve kalp atımı-sistol arasındaki bağıntıyı ortaya koymasıdır. Nabız üzerine kısa kitapçığı önemlidir, çünkü nabzın güzel bir tarifini içermekte ve kalp atımı ile nabız bağıntısına güzel bir vurgu yaparak, bunun özellikle sistolle ilişkili olduğunu belirtmiştir. Bu kitapçık ilk olarak patolojiyi, anatomi ve fizyolojiye temellendirme girişimi olarak değerlendirilmektedir. Optik kiyazmayı ilk kez tanımlamış, gözün geliştirilmiş bir açıklamasını (lensden söz etmiştir) yapmıştır. Motor ve duyu sinirleri arasındaki farkı ortaya koymuş, sinir sisteminin geniş etkilerini anlamıştır. İnsan anatomisine dair bir çalışması karaciğerin en eski beş loblu tanımını içermektedir. Koyunun over kanalını (oviduct) tanımlamıştır.

Rufus’un günümüze ulaşan eserlerinden Basit Anatomi Kitapçığı, anatomi terminolojisine ilişkin en eski kitapçıktır. Pek çok hastalık ve semptom onun tarafından tanımlanmıştır. Hijyen konusunda önerilerde bulunmuştur. Cerrahisinin en önemli bölümü hemostaza dair yöntemlere ilişkin açıklamalarıdır. Tıbbi botanik alanında da isim yapmıştır. Böbrek hastalıkları konusunda yazılmış olan ilk kitap böbrek ve mesanenin hastalıkları Efesli Rufus tarafından birinci yüzyılın sonunda yazılmıştır. Felsefe, astronomi gibi alanlarda eserler veren diğer meslektaşlarının aksine, Rufus, yalnızca tıbbi konular üzerine yazmıştır.